Pitua
Oleh : A Rasyidi Umar

Kilip-kilip mata mamandang buncu kalambu. Pimpijit garanauan basasahan kada tapandang mata. Pikiran malayang ka sana ka mari, sambil banyu mata kilir-kiliran.

Marista diri. Ari dini hari, ambun daradaian, kungkuak hayam kadangaran lalawatan. Awak sasar dingin. Hahar kiwa guguling, hahar kanan tapih buruk. Malayang-layang kadada pingkutan, ingat inya lawan nang satu.

Talanjur purun abahnya. Tabungkun diri saurangan, inya maka am baramian. Tatawa kalikikan, tangan halinjaur kaya tangan bidan. Parasaku inya gin saling guringan bamamalaman. Aur bagaya, mangangana-akan saikung pada saikung. Apalagi si gandut Kayu ngintuh, musti-ai kahimungan. Nang kaya urang mangidam handak tarasa balaki, pas dapat lakiku nang langkar, nang bungas, bilang kadaham. Jakanya parak , hhhh-ai asa handak ku until ha lagi.

Balik kuhai inya ka kiwa salah ka kanan salah batilantang tahangal batiharap taluruk. Banya mata tarasa karing, kaya sumur kada basumbar. Dua talu bulan sudah maarit hati, ampat lima bulan manjaruk rasa. Abahnya pina lain pangilar. Kalu biasanya samakin jauh malam samakin gila (gila nang ku katujui !!!) wayahini hanyap ganyam kaya gadang buruk. Lintuk ha pulang, mata pina takadalam, kujup-kujup mata bidawang. Kalu biasanya baju bau tampuyak bacampur cuka, nangini sudah lain. Bau bubur nang barikit gin lain jua. Apalagi pina ada habang-habang di balakang. Gincu babinian lanji, laki urang diambil. Aku ini rupanya dianggap tilasan mandi. Bila parlu dipakai mbah dipakai tuyuk ka buncu. Kada kawa aku musti bapahimatan.

Sudah jua pang bausaha. Makan dinyamani, paguringan baharum-harum. Rambut nang ikal bujur, dikarul, pipi bahabang-habang. Asa sadang babingking. Tapi talangkar urang kalu jadi abahnya pina kada ilui-ilui. Usaha nang kaya itu pina kadada hasilnya. Lalu inya bacari pitua. Ada nang mamadahakan inya musti mandi buang sial, digawinya. Ujar urang mandi banyu Yusuf, sudah jua. Dilajari dudukun, ikam randamakan anu nginumakan lawan laki. Digawinya jua. Cuma nasi baukup, inya kada manggawi. Takutan kalu jadi sandah.

Samuannya baluman bajudu, tatap haja laki bulik manyubuh. Kaya apa pang lagi.

Baisukan hari, kadangaran lawang marabau dibuka. Sintar di tangan, mata habang. Kada kulih kiwa kanan, rabau barabah, mangakar karuh.

“Bah, garigitannya-ai , tapi awas lihatakan kaina, tahu rasa.”
Disanganya bigi nang dibarii urangtu.

“Manyanganya ganjil makalaham, jar ampunnya supaya manjiing. Manjumput gin jangan diraup, tapi dijumput lawan ibu jari basampuk jari manis. Sanga bakaring, limbah hangit ditutuk jadi kupi. Kalulaki ikam sudah tanginum bah! Barikt tupang lawan ikam.”

Bangun nang laki. Langsung disurungi kupi. Tapajam tabuncalak kanyamanan.
“Umai, nyamannya ampun ikan dinglah, apalgi kalu manyanga gaguduh batilanjang,” jar nang laki.

“Inggih ka-ai.”
“Asa lain pada biasa.”
“Ulun singhaja maulahakan, kalu sampian pina handak baalih rasa.”
“Bujur ding-ai, salawas aku diampihi urang bagawi, lalu aku jadi wakar. Hanyar ini aku tapander lawan ikam. Aku agair kalu ikam supan. Barabf ha gawian asal kawa baruku kawa mangupi.

Tacagal nang bini.
“Bujur saku ucapan lakiku. Burusiahlah banaran inya kada bagila.”
“Umanya… Umanya,,, ! Kanapa parutku yu mahuat?”
“Masuk angin saku.”
“Kada manya-ai, asa handak banar nah ka luar, ai ai ai kada kaaritan lagi, handak manticul.”

Rabau bukah ka wisi. Tali salawar langsung dipagat satangah harian batakai tarus. Awak lamah kada baurat, tapaksa-ai baingkut lawan bini. Mun dilihat jauh-jauh, pas kaya urang bamisraan. Padahal, kalu dilapas taduduk-am.

“Luh, luh kanapa laki ikam?”
“Tahu-am bah-ai pina bahiraan, limbah manginum kupi nang ulun ulahakan.”
“Kupi nangapa, Luh?”
“Tahu-am ulun dibari urang. Ujar tu pitua supaya laki sayang.”
“Bungul Lu-ai ikam. Itu ngarannya kumandrah. Pantas laki ikam bahiraan kada katahanan. Lakasi cariakan banyu karak. Ikam ni bungul haja balum, handak bapiragah pintar.”

Source: Jarkasi dan Djantera Kawi, Kajian Seni Karakter Tokoh-tokoh Idaman Cerpen Banjar Modern.